Ważnym elementem projektu „ Ostatnie spojrzenie zmarłego na jezioro…” badania nad krajobrazem przeszłym, a przede wszystkim relacjami jakie człowiek – poprzez kulturę materialną – nawiązywał ze środowiskiem. W społecznościach tradycyjnych, do których możemy zaliczyć ludność bałtyjską, podstawą kultów był otaczający świat, czyli wszechobecna natura.
Główną cechą krajobrazu Pojezierza Mrągowskiego jest polodowcowe ukształtowanie, które sprawiło, że teren ten w skutek działalności moreny dennej, ma rzeźbę pagórkowatą, poprzecinaną licznymi dolinami jezior rynnowych. To właśnie jeziora są dominującą specyfiką tego mezoregionu i zajmują ponad 5% jego całkowitej powierzchni. Niewątpliwie już w przeszłości to właśnie to zbiorniki wodne odgrywały decydującą rolę podczas wyboru obszarów do zasiedlania czy kultywowania rolnictwa, ale także miejsc do ostatniego oddawania czci swoim zmarłym.
Aby lepiej przeprowadzić analizy środowiskowo-hydrologiczne, w ramach działań projektowych w 2022 i 2023 roku wraz z członkami Stowarzyszenia Archeologów Jutra (i doświadczonymi nurkami) wykonaliśmy skanowanie sonarowe jezior bezpośrednio związanych z trzema opracowywanymi nekropolami – Jezior Legińskiego, Probarskiego, Zjadłe (Dziadek) oraz Słupek. Powstałe szczegółowe plany batymetryczne odwzorowują głębokości zbiorników wodnych, a ukształtowanie dna pozwoli na analizy pierwotnego położenia cmentarzysk względem lustra wody i możliwych symulacji poziomu jej wahań. Dodatkowo mapy posłużą dalej do przyszłej lokalizacji miejsc odwiertów palinologicznych, czyli rdzeni jeziornych zawierających pyłki dawnych roślin.
